بلاگ
تاریخچه پرورش کبوتر در ایران
فوریه
در ایران همواره کبوترها در دو نوع اهلی و وحشی وجود داشته که نوع وحشی آن عمدتاً کبوترهای چاهی هستند و نوع اهلی نیز که به رنگ‌های مختلف یافت می‌شوند، توسط علاقمندان و عمدتاً توسط پیشکسوتان این پرنده نگهداری و از نسل آنها حفاظت می‌شود.
در گذشته به علت ساکن بودن بیشتر مردم در خانه‌های ویلایی و امکان استفاده از بام خانه‌ها برای نگهداری کبوتر و پرواز دادن آنها، شمار بیشتری از مردم امکان نگهداری کبوتر را داشتند.
اما امروزه به علت تغییر ساختار زندگی در شهرها، یعنی وادار شدن مردم به زندگی در آپارتمان و عدم امکان استفاده از بام خانه‌ها برای کبوترداری و نیز مشغله‌ی فراوان مردم، امکان نگهداری از کبوترها حتی توسط افراد علاقمند به پرورش این پرنده زیبا و نجیب کاهش یافته و لذا جمعیت این پرنده در کشور ما کاهش یافته است.
همچنین در گذشته به علت رواج بیشتر نگهداری کبوتر بین مردم، بخش قابل توجهی از گوشت مورد نیاز کبوترداران از طریق کشتار کبوترهای پیر یا کم ارزش آنها تأمین می‌شد.
اما موضوعی که نگهداری کبوتر به عنوان منبع تأمین گوشت توسط مردم عادی را تقریباً منتفی می‌کند قیمت بالای این پرنده براساس وزن آن نسبت به مرغ یا گوشت‌های دیگر است.
کبوترها بر حسب میزان زیبایی، قدرت پرواز و سایر مشخصات مورد توجه کبوترداران، علم رغم این که وزن متوسط زنده‌ی آنها حدود 650 گرم و وزن لاشه‌‌ی قابل مصرف آنها حدود 450 گرم است با قیمتی بسیار بالا از 1500 تومان تا ده‌ها هزار تومان یا بیشتر بین علاقه‌مندان نگهداری این پرنده خرید و فروش می‌شود.
بدیهی است وقتی قیمت زنده این پرنده چنین باشد هیچ فردی تمایل به کشتار چنین کبوترها را نخواهد داشت.
بنابراین بحث استفاده از گوشت کبوتر، فقط می‌تواند در مورد کبوترهای پیر، کبوترهای کم ارزش یا کبوترهای از نژادهای گوشتی مطرح باشد.
اما در کشور ما، هرگز پرورش تجارتی کبوترهایی از نژادهای گوشتی به منظور تولید گوشت کبوتر رایج نشده است.
جدا از کبوترهای نسبتاً ارزان قیمت تا بسیار گران قیمت که برای سرگرمی مورد مورد توجه برخی از مردم قرار داشته‌اند، کبوترهای نژاد گوشتی نیز وجود دارند که از جمله ویژگی‌های خاص آنها، رسیدن به وزن بالا در سن بلوغ است.
کبوترهای نژاد گوشتی به علت جثه‌ی سنگینی که دارند، قدرت پرواز طولانی مدت ندارند و اصولاً مورد توجه کبوتربازان نیستند و فقط پرورش دهندگان تجارتی این نژادها از آنها به منظور تولید گوشت نگهداری می‌کنند.
به هر حال، چنانچه فردی علاقمند پرورش تجارتی کبوترهای نژاد گوشتی در کشور ما باشد باید به عنوان طلایه‌دار این حرفه، دشواری‌های زیادی را متحمل شود.
متأسفانه چون هیچ کار تحقیقاتی روی موضوع اصلاح نژاد و پرورش تجارتی کبوتر در ایران انجام نشده است بعید است که فرد علاقمند بتواند از مراکز تحقیقاتی یا متخصصین پرورش طیور که تقریباً عموم آنها روی پرورش یا اصلاح نژاد مرغ تخصص دارند کمک بگیرد.
در مورد انواع نژادهای تجارتی مرغ، باید یک گله مرغ و خروسی لاین با سویه گوشتی یا تخمی داشت که وقتی از تخم حاصل از چنان مرغ‌ها جوجه کشی شود جوجه‌هایی به دست می‌آید که با پرورش آنها مرغ‌های مادر ایجاد می‌شوند.
حال وقتی از تخم مرغ‌های مادر جوجه کشی شود جوجه‌هایی به دست می‌آید که با پرورش آنها مرغ‌های مادر ایجاد می‌شوند.
حال وقتی از تخم مرغ‌های مادر جوجه کشی شود جوجه‌های حاصل چنانچه از سویه گوشتی باشند آنها را به عنوان جوجه‌های گوشتی یا کبابی به مدت 8 تا 10 هفته پرورش می‌دهند و سپس روانه کشتارگاه می‌کنند.
حال اگر چنین جوجه‌ها تا سن تخمگذاری پرورش داده شوند و قرار باشد که از تخم آنها به منظور جوجه کشی و برای تولید جوجه‌های گوشتی یا کبابی استفاده شود بخش مهمی از صفات نژادی چنین جوجه‌ها(یعنی ضریب تبدیل غذا به گوشت) کم می‌شود و هر چه به همین شیوه جوجه کشی از نسل‌های بعدی ادامه یابد صفات گوشتی به میزان بیشتری در آنها کمتر می‌شود.
بنابراین برای این که بتوان از چنان نژادی با سویه گوشتی از حداکثر ظرفیت تولیدی خاص آن نژاد استفاده شود، فقط جوجه‌هایی حداکثر بازده را خواهند داشت که از مرغ‌های مادر نتیجه شده باشند و فقط جوجه‌هایی از مرغ‌های مادر می‌توانند با حداکثر بازدهی مورد استفاده قرار گیرند که از مرغ‌های اجداد(لاین) نتیجه شده باشند.
در مورد سویه‌های تخمگذار نژادهای مرغ نیز همین جریان صادق است.
حال در خصوص پرورش کبوترهای نژاد گوشتی نیز اگر صفات نژادی فقط در کبوترهای اجداد تثبیت شده باشد هیچ چاره‌ای وجود ندارد جز آن که به واردات تخم اجداد نژادهای مورد نظر گوشتی کبوترها و سپس جوجه کشی از آنها برای تولید گله کبوترهای مادر اقدام کرد.
در این صورت می‌توان برای مدتی که گله کبوترهای مادر به طور اقتصادی تخمگذاری می‌کنند از تخم آنها برای جوجه‌کشی استفاده کرد و جوجه‌های آنها را برای کشتار به مدت مشخص پرورش داد.
مسلماً تا به حال در کشور ما چنین اقدامی نشده است و هرگز پرورش تجارتی کبوترهای نژاد گوشتی در کشور ما مطرح نبوده است.
به هر حال شاید برای یک سرمایه‌دار ماجراجو بد نباشد که برای اولین بار اقدام به واردات تخم یک نژاد گوشتی کبوتر برای تشکیل گله مادر و استفاده از تخم آنها برای تولید جوجه‌های گوشتی کبوتر نماید.
مسلماً به دلیل خوشخوراکی گوشت کبوتر، جوجه کبوترهای گوشتی با قیمت بالاتر از مرغ به ازای هر کیلوگرم وزن لاشه قابل عرضه خواهد بود و چون رقابتی فعلاً در این زمینه وجود ندارد لااقل می‌توان پیش‌بینی کرد که اولین فردی که اقدام به چنین کاری کند احتمالاً به سود کلانی خواهد رسید.
لازم به ذکر است که ما در ایران تا اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، از لحاظ تخم مرغ‌های مادر نیز به وارادات از خارج وابسته بودیم.
اما با همت محققین ارجمند ما در بخش اصلاح نژاد طیور، سرانجام ما به داشتن گله مرغ‌های اجداد(لاین) موفق شدیم و لذا دیگر برای تخم تبدیل شونده به مرغ‌های مادر که از آنها تخم جوجه‌های سویه گوشتی و یا تخمگذار به دست می‌آید وابسته به کشورهای خارجی نیستیم.
در خصوص کبوترهای سویه گوشتی نیز اگر روند به شکل مرغ باشد، چاره‌ای نیست جز آن که ابتدا به واردات تخم‌های تبدیل شونده به کبوترهای مادر تن دهیم.
بدیهی است اگر این صنعت نیز بتواند به طوری اقتصادی در کشور ما جای خودش را باز کند و مصرف گوشت کبوترهای گوشتی مشتاقان زیادی پیدا کند.
