دانههای مورد استفاده در تغذیهی پرندگان به دو دستهی غلات و دانههای روغنی تقسیم میشوند.
دانههای غلات مقدار نسبتاً زیادی کربوهیدرات و مقدار اندکی چربی دارد.
این دسته معمولاً شامل ارزن، جو، گندم، ذرت، یولاف، برنج و غیره میشود.
البته در شرایط کمبود یا گرانی یک یا چند دانه، شما میتوانید در صورت کمتر بودن قیمت دیگر دانهها از آنها استفاده کنید.
ضمناً باید بدانید که دانهها و دیگر غذاها هم دسته، از لحاظ محتوای مواد غذایی با هم متفاوت است.
لذا در صورتی که بخواهید یک دانه را به خاطر ارزانتر بودن جایگزین دانهی دیگر کنید، حتماً باید به محتوای غذایی آنها توجه کنید و در هر صورت جیرهی غذایی تهیه شده کامل و متعادل شود.
دانههای روغنی بر خلاف غلات حاوی مقدار نسبتاً زیادی چربی و مقدار کمی کربوهیدرات است، اما این دانهها در تغذیه کبوترها کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.
یکی دیگر از مهمترین ترکیبات موجود که در دانههای روغنی و غلات یافت میشود، پروتئین است.
پروتئینها انواع گوناگون دارند، اما واحدهای تشکیل دهندهی تمام آنها اسیدهای آمینه مختلف است.
اسیدهای آمینهی موجود در پروتئینها نیز به دو دستهی ضروری و غیر ضروری تقسیم میشود.
اسیدهای آمینهی ضروری، آنهایی هستند که بدن پرنده یا حیوان، قادر به ساختن آنها نیست و باید در جیرهی غذایی موجود باشند.
در غیر اینصورت، کمبود یا فقدان هر یک از آنها باعث اختلال در فرآیند تغذیه و متابولیسم مواد غذایی و در نتیجه سوء تغذیه و ایجاد بیماریهای خاص تغذیهای میشود.
اسیدهای آمینهی غیر ضروری، آنهایی هستند که بدن به آنها نیاز دارد، اما در بدن ضمن فرآیندهای بیو شیمیایی از ترکیبات مختلف ساخته میشوند و نیازی به موجود بودن آنها در جیرهی غذایی نیست.
با وجودی که ممکن است میزان پروتئین یک دانه بالا باشد اما این امر ضرورتاً بدان معنی نیست که پرنده مقدار کافی پروتئین دریافت میکند.
چه بسا تمام اسیدهای آمینه به مقدار کافی در دانهای موجود نباشد و بدن پرنده نیز نتواند اسیدهای آمینه ضروری را که در یک مادهی غذایی به مقدار اندکی یافت میشود، سنتز کند.
پرندهها، به طور مشخص در معرض کمبود اسیدهای آمینه لیزین و متیونین قرار دارند، بنابراین میتوان این دو اسید آمینه را به عنوان مکمل بسیاری از دانهها مصرف نمود.
دانهها از لحاظ داشتن مواد معدنی و ویتامین A نیز فقیرند.
کمبود ویتامین A یکی از عوامل مستعد کنندهی ایجاد بیماری کاندیدیازیس است.
این بیماری به صورت نقاط کوچک قارچ مانند در دهان تظاهر میکند که در صورتر عدم درمان، تمام قسمتهای دستگاه گوارش را فرا میگیرد.
یکی از اولین نشانههای بروز این بیماری آن است که پرنده با غذای خود بازی میکند و مقدار بسیار کمی از آن را میخورد.
در صورت بروز این بیماری میتوان از مکمل ویتامین A استفاده نمود.